صوت، فیلم و خلاصه‌ای متنی از سخنرانی در نشستی با عنوان «چالش‌های عدالت در فراز و فرود چهل‌ساله: ارزیابی عملکرد و رویکرد جمهوری اسلامی در حوزه‌ی عدالت» در حسینیه هنر تبریز
خلاصه‌ای از مباحث مطرح شده در جلسه به روایت سایت تبریز بیدار:
گزارشی از مباحث مطرح شده در کارگاه جامعه‌شناسی عدالتخواهی(+، +)
مجله علوم انسانی اسلامی صدرا در شماره جدید خود (شماره 24،ص 248-270) در گزارشی با عنوان «اندیشهورزی پیرامون عدالت: پیوند عدالتخواهی و عدالت‌پژوهی»، خلاصه‌ای مباحث ارائه شده در سلسله برنامه‌های انجمن عملی علوم اجتماعی اسلامی دانشگاه تهران را منتشرکرده است.
متن زیر بخشی از این گزارش است که چکیده‌ای از مباحث مطرح شده در چهار جلسه کارگاه «جامعه‌شناسی عدالتخواهی؛ درآمدی بر نظریه عدالت انقلاب اسلامی» به دست می‌دهد.
کارگاه آموزشی، 4 جلسه، با موضوع:
جامعه‌شناسی عدالتخواهی
درآمدی بر نظریه عدالت انقلاب اسلامی
مکان:
زمان:
4 اردیبهشت 1397،ساعت 13:30-18:30
برگزارکنندگان:
انجمن علمی علوم اجتماعی اسلامی
مجمع دانشجویان عدالت‌خواه
برخی عناوین و مفاهیم اصلی مرتبط کارگاه:
(پیش از این در همین وبلاگ یادداشت‌هایی پیرامون این محورها منتشر شده است)
در مورد عقب‌ماندگی در عدالت و این‌که این عقب‌ماندگی قابل حل و رفع است یا نه، یک مسئله وجود دارد و آن نوع مواجهه‌ی ما با این مقوله است. یکی از زمینه‌هایی که تا حدودی این عقب‌ماندگی را تمهید کرده و اگر فکری برای آن نشود حتما تمدید و تشدید خواهد کرد، نوع مواجهه‌ای است که ما به لحاظ فکری با این مقوله خواهیم داشت. عقب‌ماندگی در عدالت، محصول عقب‌ماندگی در چگونگی تفکر ما درباره عدالت است. ما در عین آن‌که باید برای عقب‌ماندگی در زمینه عدالت کاری کنیم، برای این عقب‌ماندگی فکری درباره عدالت هم باید فکری کنیم.
گفتاری در باب زمینه‌های نظریِ عقب‌ماندگی در عدالت
گفتار ارائه شده در محفل مسئله، مدرسه انقلاب اسلامی(لینک کانال) در میزگردی با موضوع: نسبت عدالت، آزادی، امنیت
خلاصه:
- اگر جایی گفتند اعتراض برای عدالت با امنیت در تعارض است و باید عدالتخواهی را کنار گذاشت چون خواست عدالت قبیح است؛ پاسخ می دهیم که در تفکر شیعی این اتفاق نخواهد افتاد. حالا اگر کسی پیدا شد، جریانی پیدا شد و برای ما قصه‌ای تعریف کرد که در آن ارزش‌های دیگری همچون مصلحت، ولایت، حکومت، صداقت، مشروعیت، دیانت و معرفت مقدم بر عدالت بود؛ به صراحت به او میگوییم هویت فکری ما چنین چیزی را بر نمی‌تابد و این از تأثیرات آشکار اشعری‌گری‌ای است که فضای فکری شیعه را هم تحت تأثیر قرار داده است.
- رسماً می نویسند باید بین «فسادِ رخ داده در جبهه اهل حق» و «فساد رخ داده در جبهه اهل باطل» تمایز قائل شویم! تفاوت را هم این طور توضیح می‌دهند که وقتی می‌خواهید با فساد رخ داده در جبهه اهل حق مقابله کنید، باید مصالح گوناگونی را در نظر بگیرید! چه چیزی را باید در نظر بگیریم؟ با همین استدلالها و با همین گفتن «انشاءالله گربه است»گفتن‌ها آمدیم که رسیدیم به اینجا که چشم وا می کنیم و میبینیم به تعبیر رهبر انقلاب در نشست راهبردی عدالت، وضعیت عدالت اجتماعی «مطلقاً» راضی کننده نیست. این وضع تا کجا می خواهد پیش برود؟
- ما امروز هم زمان با عدالتخواهی در میدان عمل، احتیاج داریم به یک عدالتاندیشی و اندیشهورزی درباب عدالت. البته اندیشه ورزی درباب عدالت به این معنا نیست که چشم از میدان عینیت و واقعیت ببریم و برویم سراغ بحث های انتزاعی درباره عدالت.
- وقتی از اخباری‌گری و اشعری‌گری حرف می‌زنیم از یک مسئله ی روی داده در دور دست ها حرف نمی زنیم، امروز این خطر پشت درب های اندیشه های ما یک عده ایستاده اند و هر روز یک چیز خوب را در برابر عدالت علم می کنند و بر عدالت مقدم می دانند.
دریافت
توضیحات: میزگرد نسبت عدالت، آزادی و امنیت نسخه پرینت
دریافت
توضیحات: میزگرد نسبت عدالت، آزادی و امنیت نسخه مطالعه
متن بحث ارائه شده در این میزگرد در ادامه مطلب
دو سخنرانی اخیر رهبر انقلاب، حاوی پافشاری و تکرار بر دو ایده‌ی کلیدی در زمینه نظریه عدالتِ انقلاب اسلامی بود: سخنرانی 19 بهمن، «ارزشِ مطلق بودنِ عدالت»[1] را به مثابه یک بنیان مهم در نگرش انقلاب اسلامی به مقوله عدالت مطرح کرد. کافی است نگاهی داشته باشیم به هجوم حجم انبوهی از نگرش‌های بی‌تفاوت نسبت به عدالت یا ضد آن که تلاش می‌کنند حتی در ساحت نظر نیز عدالت را از ارزش مطلق بودن، از همیشگی بودن و از همه‌جایی بودن بیاندازند و با بیان‌های مختلف، ضد ارزش معرفی کرده یا ارزش‌های دیگر را بر عدالت برتری بخشند. با بیانی محافظهکارانه و امنیتی از تقدم مصلحت، حکومت و امنیت بر عدالت سخن می‌گویند. با نگرشی نواشعری‌گرایانه و نواخباری‌گرایانه، ولایت و دیانت را بر عدالت تفوق می‌بخشند. در رویکردی ذهن‌گرایانه یا تجردزده، معرفت را بر عدالت اولویت می‌دهند و در نگاهی سخت تجددزده آزادی را بر عدالت ترجیح می‌دهند.
«داد» اثری است که بسیار بیشتر از آنچه سازندگان آن فکر می‌کردند دیده شده است. همین واقعیت به احتمال زیاد سازندگان این اثر را متوجه چنین سوژه‌هایی خواهد کرد. قابل پیش‌بینی است که در آینده «دادِ» 2 و 3 و 4 و غیره را داشته باشیم. مهم‌تر از ادامه‌ی «داد»، اما تأثیری است که داد بر روایتِ عدالتخواهی و ژانر مستندهای عدالت‌خواهانه خواهد داشت. «داد» شبیه «کفش‌های مکاشفه» مرحوم احمد عزیزی است؛ همان‌طور که مثنوی‌های کفش‌های مکاشفه جماعتی را شاعر کرد، دادخواهی‌هایِ داد هم کفش‌های جماعتی خواهد بود برای کشف سرزمین‌هایی ناشناخته و زمینه‌هایی بدیع از امر عدالت‌خواهانه. از همین روی لازم است «داد» را به دقت و حتی بی‌رحمانه نقد کرد. پیش از این در دو نشست و یک گفتگو درباره «داد»(اینجا)، نکاتی گفته‌ام. نکات این سه متن اغلب بیان اهمیت و نقاط قوت «داد» بود. در این یادداشت نکاتی مطرح می‌شود که بیشتر در نقد «داد» است و دست‌کم در آثاری که در آتی در این‌باره ساخته خواهد شد، میتوان مورد تأمل قرار گیرد.
اشاره: «تدبیر» مدیران فرهنگی دانشگاه حکیم سبزواری در شهرستان سبزوار نیز شامل حال دادخواهی کارگران، پرستاران و رانندگان شد و اکران مستند «داد» در این دانشگاه هم مجوز نگرفت. همین ماجرا اما سبب خیر شد تا به همت انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه حکیم سبزواری، فعالان همه تشکل‌های دانشجویی این دانشگاه، در برنامه «الف بای انقلاب» گردهم بیایند و درباره این مستند به بحث و گفتگو بپردازند.
آنچه در پی می‌آید گفتاری است که در این نشست ارائه شده است.
بسم الله الرحمن الرحیم
مستندی به نام «داد»، اثری است که خواسته‌های عدالت‌خواهانه‌ی رانندگان، پرستاران، کارگران و معلمان و برخوردهای امنیتی با آن‌ها را بازتاب می‌دهد؛ اثری روان و ساده که بیش از آنچه گمان می‌رفت دیده شد. این استقبال از «داد» اما بیش از هر چیز، از جمله بیش از جذابیت و ساخت اثر، معلول بستری است که «داد» در آن روییده است. موضوعی که در این جلسه میخواهیم کمی بیشتر درباره آن گفتگو کنیم، واکاوی این بستر است. این بستر از یک منظر کلی عبارت است از نیاز به اندیشهورزی و حتی بازاندیشی درباره‌ی پروژه‌ی عدالتخواهی: «داد» اگر چه اثری انضمامی درباره‌ی چند رویداد عدالت‌خواهانه و یا به عبارت بهتر، اثری درباره‌ی تفسیری عدالت‌خواهانه از چند رویداد است اما از نگاهی دیگر و از منظری ثانوی حامل مهم‌ترین پرسش‌هایی است که بازشناسی اجتماعی وضعیت امروز عدالتخواهی بدان نیازمند است. همین زمینه‌هاست که «داد» را اثری قابل توجه ساخته است. اهم نکات محورهایی که «داد» در باب اندیشهورزی پیرامون عدالتخواهی می‌گشاید را میتوان در پنج محور جمع‌بندی کرد:
می‌پرسیم آقایان دقیقاً دارید چه کاری می‌کنید که به این وظایف ذاتی‌تان نمی‌رسید؟ به پیمانی که خدا از علما گرفته نمی‌رسید؟ به «اخذ الله علی العلماء الایقاروا علی کظة ظالم، ولا سغب مظلوم» نمی‌رسید؟ در بهترین حالت‌ها می‌گویند در حال تولید علوم انسانی اسلامی هستیم! در حال تفکر و نظریه‌پردازی درباره‌ی تمدن اسلامی و مراحل آن هستیم. خیلی هم خوب! فقط احیاناً این علوم انسانی اسلامی‌تان ارتباطی هم با انسان دارد یا نه؟ این کارگرهایی که شلاق می‌خورند هم «انسان» هستند یا نه؟ چرا به این‌ها نمی‌پردازید؟ پاسخ روشن است چون از یک موضع استعلایی به انسان نگاه می‌شود، می‌گویند بحث‌های مهم‌تری هست. ما نخبگان هستیم و باید درباره مسائل کلان حرف بزنیم، درباره مبانی همه چیز حرف بزنیم؛ ما باید درباره‌ی تمدن‌سازی و مباحث تمدنی حرف بزنیم، این مردم مستضعف که اصلا اهمیتی ندارند! اما این تمدن‌بازی است نه تمدن‌سازی.
مطلب منتشر شده در سایت جشنواره عمار(+)
اندیشیدن درباره‌ی مفاهیم و پروژه‌ی عدالتخواهی بخشی از کوشش عمومی برای اقامه‌ی قسط است و این کوشش وقتی ممکن می‌شود که در بطن و متن یک حرکت عمومی باشد. ما امروز برای تداوم عدالت‌خواهی‌مان نیازمند بازاندیشی در پروژه‌ی عدالت خواهی هستیم.
بحثی که در ادامه پیرامون عدالت خواهی و محافظه‌کاری خواهیم داشت می‌تواند از مصادیق این بازاندیشی باشد.
* خلاصه
بحث ارائه شده در نشست جنبش عدالت‌خواه دانشجویی- مشهد مقدس بهمن 1395
جزوه PDF 
دریافت
حجم: 1.8 مگابایت
مستند «داد» فراتر از عدالتخواهی، درباره‌ی تکامل عدالتخواهی است
یکی از آثاری که در اکران آثار جشنواره عمار در سینما اکسین اهواز مورد توجه مخاطبان قرار گرفت مستند «داد» بود. اکران این اثر با برگزاری یک نشست نقد و بررسی همراه بود. متن زیر سخنانی است که حجت‌الاسلام مجتبی نامخواه در این نشست ارائه کرده است.
عدالتخواهی
راه انقلابی‌گری است اما آیا هر عدالت‌خواهی‌ای انقلاب‌گری است؟ آیا محافظه‌کاری
به مثابه قتلگاه انقلاب نمی‌تواند مولد یک مدل عدالتخواهی باشد؟ آیا محافظه کاری
نمی‌تواند موجد مدلی از عدالتخواهی باشد که نویسنده‌ی تجدیدنظرطلب بدان «امید»
داشته باشد و روزنامه‌نویس حزب کارگزارن سازندگی «افسوس» نبودنش را بخورد؟