طبقه سه

متن ویراسته گفتاری در جمع خانواده‌های شهدای پاکستانی مدافع حرم، شب عید غدیر، 17 مرداد 1399

سلام عرض می‌کنم خدمت حضار محترم؛ فرزندان گرامی شهدای گرامی زینبیون

یکی از مهم‌ترین مسائلی که در این شب گرامی می‌توانیم درباره آن صحبت کنیم دو درک از غدیر است: یکی درک فردی و معنوی رایج و دیگری درک اجتماعیِ تا حد زیادی مهجور. درک فردی از غدیر بر فضائل امیرالمؤمنین(ع) متمرکز می‌شود. نتیجه این تفسیر از غدیر بیشتر تاریخی است و گرامی‌داشت‌های حاصل از این نگاه، متوقف در چراغانی و سروده‌خوانی. درک اجتماعی از غدیر اما نیاز امت به علی(ع) را در کانون توجه خود قرار می‌دهد. تأکید می‌کند که نیاز جامعه اسلامی به عدالت اجتماعی زمینه شکل‌گیری رویداد غدیر است. تصریح می‌کند نتیجه غدیر برآمدن مردی است که نه فقط در زمانه حاکمیت دیگران بلکه در اوج حکومت خود بر سرزمین‌های پهناور اسلامی، دغدغه جنگ فقر و غنا و عدالت اجتماعی را دارد. می‌فرماید نگاه کنید که جامعه را سراسر رنج و حرمان محرومان و کفران نعمت اغنیا فرا گرفته است: «فهل تبصر الّا فقیراً یکابد فقرا او غنیاً بدل نعمه الله کفرا»؟ سپس انسانی را طلب می‌کند که می‌توانیم آن را انسان غدیر بدانیم. اگر غدیر را یک مکتب بدانیم انسان غدیر از نظر صاحب این مکتب عبارت است از کسی که تغییر دهنده این نابرابری‌ها باشد: «ظهر الفساد؛ فلا زاجر مزدجر؛ فلامنکر مغیّر». انسان غدیر کسی است که مغیّر و تغییر دهنده این اوضاع باشد.

امام خمینی همه ما را با معنای دوم از غدیر آشنا کرد. نتیجه این شد که سراسر جهان اسلام را مبارزانی فراگرفت که انسانِ غدیر بودند. اندیشه چپ در جهان، یک چگوارا داشت که در آرژانتین به دنیا آمده بود؛ در جریان انقلاب کوبا مبارزه کرده بود و در بولیوی کشته شده بود. یک بُعد مهم جذابیت چگوارا، جهان‌وطن بودن آن بود. نگاه عدالت‌خواهانه امام خمینی به مذهب و به غدیر اما انبوهی از انسان‌هایی را آفرید که به معنای واقعی جهان‌وطن بودند. مستضعفینی که در پاکستان متولد می‌شدند، در ایران درس می‌خواندند و هزاران کیلومتر آن‌سوتر از محل تولدشان در سوریه به شهادت می‌رسیدند. قهرمان‌هایی که برای انسان‌ می‌جنگیدند. به روایت شبستر راز: «جهان انسان شد و انسان جهانی»؛ انسان‌هایی جهانی که برای جهان انسانی مبارزه می‌کردند و شما فرزندان چنین قهرمانان و چنین انسان‌هایی هستید. هر چند جهان آشفته ما، رسانه‌های وارونه ما این قهرمانی را روایت نکنند. هنگامی که نگاه عدالت‌خواهانه و انسانی به غدیر و به کل مذهب به میان آمد، مرزهای زمین بی‌معنا می‌شود و انسان‌هایی جهانی خلق می‌شوند.

نتیجه دیگر نگاه اجتماعی، عدالت‌خواهانه و انسانی به غدیر و به کل مضامین و مفاهیم مذهبی، نزدیکی دل‌های انسان‌ها به یکدیگر است. جهان انسانی، جهانی نیست که در آن انسان‌ها به خاطر محل تولد، ملیت، نژاد و تعلقات مذهبی ارزش‌گذاری شوند. همین نگاه است که ما و شما مردم پاکستان را به هم نزدیک کرده است. شمایی که اغلب در ایران به دنیا آمده‌اید و در این‌جا بزرگ شده‌اید که جای خود دارید، اما بعید می‌دانم پاکستانی‌هایی که حتی یک‌بار هم به ایران نیامده‌اند، این‌جا را وطن دوم خود ندانند. ما ایران را وطن دوم همه مبارزان و آزادیخواهان جهان می‌دانیم. ایران را قلعه مبارزه برای ایجاد جهانی انسانی و وطن همه انسان‌های جهانی می‌دانیم. متقابلاً ما هم در گفتگو با دوستان پاکستانی، در سفر به پاکستان و در شنیدن مسائل وحرف‌های دوستان پاکستانی هیچ‌گاه احساس غریبگی نمی‌کنیم و پاکستان را خانه دوم خود می‌دانیم که در سراسر آن، حتی در میان کسانی که به لحاظ مذهبی شیعه نیستند، محبت امیرالمؤمنین (ع) و اهل بیت(ع) و نیز علاقه به زبان فارسی و مردم ایران موج می‌زند.

امیدوارم خداوند روز به روز دل‌های همه ما را به هم نزدیک‌تر کند و مرزهای جداکننده انسان‌ها از یکدیگر را روز به روز کمرنگ‌تر نماید. خواسته‌ای که در دوران تحققِ آرمان نهایی غدیر به دست آخرین فرزند امیرالمؤمنین(ع) در حد اعلای خود محقق خواهد شد.