مادرِ نهضت‌ها: جنبش مقاومت فاطمی؛ الگوی قیام‌ها
خلاصه‌ای از یادداشت‌ها و بحث ارائه شده:
* در زیارت حضرت زهرا سلام الله علیها، آن‌گاه که به عبارت «زَعَمْنَا أَنَّا لَکِ أَوْلِیَاءُ» می‌رسیم، به ناگاه با این پرسش مواجه می‌شویم که آیا گمان ما در پیروی حضرت زهرا سلام الله علیها حقیقت دارد یا خدای ناکرده به تعبیر آیه 104 سوره کهف جز «هُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعاً» هستیم؟
* یکی از زمینه‌هایی که می‌تواند ما را از پیروی حضرت زهرا سلام الله علیها باز دارد، تصویر و تفسیر اشتباهی است که از حرکت ایشان داریم. تصویری فردی و عبادی و حداکثر به عنوان الگویی خانوادگی یا زن نمونه؛ این تصویر باعث شده ما اجتماعی، انقلابی و ایئولوژیک‌ترین نطق ایشان را خطبه "فدکیه" بخوانیم و به چارچوب‌های موردی و فردی فروبکاهیم.
حضرت زهرا سلام الله رهبر یک جنبش اجتماعی است؛ جنبشی که همه چیز دارد: از اعتراض، تا ایدئولوژی تا مطالبه و نقد نخبگان و حاکمیت، تا آگاهسازی عمومی تا رساندن پیام اعتراض با کمترین امکانات همچون چگونگی سوگ‌واری، چگونگی تشییع و مسئله محل دفن.
* استدلال، هشدار و بحث اصلی این نهضت که در تمام موقعیت‌ها بیان می‌شود چیست؟ مضمون محوری و بستر اصلی نهضت حضرت زهرا سلام الله علیها مقاومت بر علیه یک انقلاب ارتجاعی است. مفهوم بازگشت انقلاب، انقلاب ارتجاعی و انقلاب معکوس که در مطالعات طبیعی انقلاب تقریباً به آن ترمیدور گفته می‌شود و در ادبیات قرانی از آن به «انقلاب علی اعقاب» یاد می شود. آیات 144 و 149 سوره آل‌عمران بحث قابل توجهی درباره زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی انقلاب علی اعقاب دارد.
* جنبش مقاومت فاطمی در برابر این انقلاب ارتجاعی، مضامین، استدلال‌ها و فرازها و حرکت‌های متعددی دارد که در این‌جا به سه مورد از اهم آن‌ها اشاره می‌شود؛ این موارد به تفصیل سه حرکت ضروری در برابر انقلاب ارتجاعی و سه فرایند منتهی به انقلاب ارتجاعی را برای ما شرح می‌دهد.
یک. بازخوانی دین، مفاهیم دینی و احکام آن به نحوی مستدلل به فلسفه آن احکام و ناظر به استلزامات اجتماعی و مسئولیت‌ها و رسالت‌هایی که دین‌داری، ایجاد می‌کند؛ فرمود: جعل الله ... العدل تنسیقا للقلوب، و طاعتنا نظاما للمله و امامتنا أمانا من الفرقه و الجهاد عزاً للاسلام
دو. نقد انقلابیون سابق؛ فرمود: انتم فی رفاهیه من العیش
سه. هشدار نسبت به رشد روابط غیر دینی در جامعه و سیاست و فرهنگ؛ نابرابری و فساد در توزیع قدرت و ثروت و منزلت اما با پوششی از دین که البته منتهی به این می‌شود که به زودی این پوشش دینی پوسیده و دریده شود؛ فرمود: سمل جلباب الدین
* حرکت حضرت زهرا سلام الله علیها نه فقط خود یک نهضت است بلکه الگوی آن نهضتی است که در پایان تاریخ، برای برپایی عدالت در جهان اتفاق می‌افتد. آن چنان که رهبر آن انقلاب نهایی و جهانی، که فرزند حضرت زهرا سلام الله علیها است فرموده اِنَّ لی فی ابنة رسولِ الله اُسوةٌ حَسَنَةٌ. زهرا سلام الله علیها مادر همه نهضت‌هایی است که می‌خواهند بین این دو قیام، پس از قیام فاطمی و پیش از قیام مهدوی، عملِ انتظار خودشان در هم جهت و هم‌بردار با ظهور به انجام برسانند.
* آیا ما امروز درکی این چنین از حرکت حضرت زهرا (س) داریم؟ آیا خود را موظف به نهضت می‌دانیم؟ آیا زهرا(س) را الگوی مرجع در حرکت‌های خودمان و مادر نهضت‌مان می‌دانیم؟ آیا آن چنان درکی جنبش مقاومت فاطمی داریم که بتواند ما را به مسئولیت اجتماعی، به رسالت نهضت متوجه کند و مسائل اصلی نهضت‌های ما را حل کند.
* یک مثال بزنم؛ مسئله و در واقع نامسئله‌ای در مسیر حرکت‌های عدالت‌خواهانه وجود داشت و شاید هنوز هم وجود داشته باشد تحت عنوان عدالتخواهی مصداقی یا مفهومی؟ این پرسش در محضر نهضت مقاومت فاطمی چه پاسخی می‌یابد؟
خیلی روشن است که هم عدالتخواهی مفهومی؛ هم گفتن از فلسفه عدالت، فلسفه کرامت، از جعل الهی عدالت اجتماعی و هم عدالتخواهی مصداقی و بر سر فساد موردی درگیر شدن با قدرت‌مندان حاکمیتی و سیاسی.
ما همواره باید با زهرا(س) دیدار داشته باشیم؛ زیارت حضرت زهرا (س) را بخوانیم و در آغاز این دیدار و زیارت، درباره گمان‌مان در پیروی از حضرت زهرا(س) تأمل کنیم. زهرا(س) مادر نهضت‌هاست و شیعه و «اولیاء» او بودن به این معناست که باید تلاش کنیم فرزندان صادقی برای مادر نهضت‌ها باشیم.